อัตตาที่เหมาะสมจากความตระหนักรู้ในตัวเองมากขึ้น

บทความโดย: โค้ชเกรียงศักดิ์ นิรัติพัฒนะศัย
ภาพ: Pavel Danilyuk

คนจำนวนมาก รู้เรื่องของคนอื่นมากกว่ารู้เรื่องของตัวเอง โดยเฉพาะคนที่ขาดความตระหนักรู้ในตัวเอง (Self Awareness)
บางคนโชคดี มีกัลยาณมิตร Feedback จนเข้าใจตัวเองมากขึ้น บางคนทำแบบสอบถามทางจิตวิทยา (Psychometric Test) หลายแบบก็พอจะมองตนเองออก แต่ว่า มีวิธีง่ายๆ ที่พอจะทำให้เราเกิดความตระหนักรู้ได้ด้วยตัวเองภายใน 1 ชั่วโมง โดยการนั่งลง แล้วถามตัวเอง ด้วยชุดคำถามเหล่านี้ครับ

1. เราชื่นชมเมื่อเห็นคนอื่นทำดีไปเรื่องใดบ้าง
2. มีใครขอให้เราบอกสิ่งที่เขาควรปรับปรุงบ้าง
3. มีครั้งไหนบ้าง ที่สื่อสารไปแล้วคนเข้าใจเราผิด
4. มีครั้งไหนบ้าง เราตัดสินใจไปด้วยอารมณ์ชั่ววูบ
5. หากย้อนกลับไปได้เรื่องไหนอยากทำต่างจากเดิม
6. มีการสนทนาครั้งไหนบ้าง ที่เราฟังมากกว่าพูด

หลังจากนั้น นำคำตอบมาวิเคราะห์
ประโยชน์คือ “เราจะมีความตระหนักรู้ในตนเองมากขึ้น” ทำให้เราน่าจะมีระดับอัตตาที่เหมาะสมมากขึ้น ส่งผลให้วุฒิภาวะดีขึ้น และเราจะทำงานร่วมกับคนได้ดีมากยิ่งขึ้น หากได้คำตอบมาแล้ว ลองมาวิเคราะห์โดยแนวทางเหล่านี้ดูครับ เราลองมาขยายความว่าแต่ละคำถามนั้น มองหานัยอะไร

1. เราชื่นชมเมื่อเห็นคนอื่นทำดีไปเรื่องใดบ้าง
คำตอบจะมีสามแบบคือ มีมาก ปานกลาง มีน้อย
คำถามถัดไปที่ต้องประเมินคือ มันสอดคล้องกับวัฒนธรรมองค์กรที่เราอยู่เพียงใด

2. มีใครขอให้เราบอกสิ่งที่เขาควรปรับปรุงบ้าง
หากมี เราน่าจะมี Feedback Skills ที่ดี
หากไม่มีเลย หรือมีน้อยมาก แสดงว่าเราอาจจะไม่มี Feedback Skills ที่ดีพอ ก็ต้องพัฒนาเรื่องนี้ขึ้นมา

3. มีครั้งไหนบ้าง ที่สื่อสารไปแล้วคนเข้าใจเราผิด
ถ้ามีบ่อย ๆ แสดงว่า “เราอาจจะต้องหันกลับมาดูว่าเราจะสื่อสารให้ดีขึ้นได้อย่างไร”

4. มีครั้งไหนบ้าง เราตัดสินใจไปด้วยอารมณ์ชั่ววูบ หากมีบ่อย ๆ และเรารู้ว่าเราไม่ควรทำ เราอาจจะโดนท้าทายความเชื่ออะไรบางอย่าง

ระบุความเชื่อนั้นออกมา แล้วพิจารณาดูว่า มันสมเหตุสมผลพียงใด

5. หากย้อนกลับไปได้เรื่องไหนอยากทำต่างจากเดิม มักเป็นเรื่องที่เรารู้สึกละอายใจ ยังตัดใจได้ไม่ลง แสดงว่าเราอาจจะยังมีปมอยู่
มองย้อนกลับไป แล้วคิดว่า “หากย้อนเวลาได้ จะทำต่างจากเดิมอย่างไร” แล้วมองเป็นบทเรียน เพื่อจะได้ไม่พลาดในอนาคต เราอาจจะปล่อยวางได้มากขึ้น

6. มีการสนทนาครั้งไหนบ้าง ที่เราฟังมากกว่าพูด หากมีน้อย เราอาจจะอัตตาสูง คนอื่นต้องฟังเราตลอด เราอาจจะลองหันกลับมาเป็นผู้ฟังให้มากขึ้นดูครับ