มีผู้บริหารสองท่านที่เคยไปอบรมหลักสูตรการบริหารระดับสูง ที่ม.ฮาร์วาร์ด เล่าให้ฟังว่าการเรียนส่วนใหญ่เป็นกรณีศึกษา อาจารย์ถามและผู้เรียนตอบ
มีหลายครั้งที่ผู้เรียนที่เป็นผู้บริหารระดับสูงจากทั่วโลก มีคำถามที่เจาะจงในบริบทประเทศและองค์กรของตนเอง
อาจารย์ที่ฮาร์วาร์ดมักจะตอบว่า “it depends.” แปลว่า “มันขึ้นอยู่กับสถานการณ์”
ทำไม คำตอบจึงเป็นเช่นนั้น
การที่ อาจารย์ที่ฮาร์วาร์ดตอบว่า “it depends.” กับคำถามของคุณ ไม่ได้หมายความว่าเขาเลี่ยงที่จะตอบ
มีเหตุผล ที่เป็นไปได้ หลายกรณี ดังนี้
1. เน้นย้ำความละเอียดอ่อนและความซับซ้อน:
ศาสตร์ในระดับมหาวิทยาลัย โดยเฉพาะที่ฮาร์วาร์ด มักไม่ใช่เรื่องของคำตอบที่ตายตัว อาจารย์มักจะคุยเกี่ยวกับแนวคิดที่มีหลายชั้นความหมายและการตีความ
การตอบว่า “มันขึ้นอยู่กับ” บ่งบอกว่าประเด็นที่กำลังพูดถึงมีความละเอียดอ่อนมากกว่าคำตอบแบบ ใช่/ไม่ใช่
2. ส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ (Critical Thinking):
อาจารย์ที่ตอบ “มันขึ้นอยู่กับ” จริง ๆ แล้ว กำลังกระตุ้นให้คุณคิดไตร่ตรอง พวกเขากำลังท้าให้คุณพิจารณาถึง:
ตัวแปร: อะไรบ้างที่ส่งผลต่อแนวทางการตอบคำถาม
บริบท: คำตอบแบบไหนใช้ได้ในสถานการณ์ใด
หลักฐาน: คุณหาข้อมูลสนับสนุนคำตอบที่ต่างกันได้จากที่ไหน
3. สะท้อนถึงความเข้มงวดทางวิชาการ:
การตอบว่า “มันขึ้นอยู่กับ” แสดงถึงการพิจารณาความเป็นไปได้อย่างรอบคอบ แทนที่จะเสนอคำตอบที่อาจจะง่ายเกินไปหรือไม่แม่นยำ
มันแสดงถึงความซื่อสัตย์ทางปัญญา ยอมรับว่าบางอย่างไม่มีคำตอบที่ง่าย
4. ตัวอย่างสถานการณ์ที่คำว่า “มันขึ้นอยู่กับ” เหมาะสมที่จะใช้ตอบ
คำถามปลายเปิด: คำถามที่ไม่มีขอบเขตชัดเจน มักจะได้คำตอบว่า “มันขึ้นอยู่กับ” เพราะมีวิธีตอบได้หลายทาง
คำถามเกี่ยวกับทฤษฎี vs. การปฏิบัติ: ทฤษฎีอาจจะชี้ไปที่คำตอบหนึ่ง แต่การประยุกต์ใช้จริงอาจจะมีปัจจัยอื่นๆ เข้ามาเกี่ยวข้อง
หัวข้อที่ยังถกเถียงกัน: ถ้ามีมุมมองทางวิชาการหลายแบบเกี่ยวกับประเด็นใดประเด็นหนึ่ง คำตอบที่แม่นยำที่สุดก็น่าจะเป็น “มันขึ้นอยู่กับสำนักคิดที่คุณติดตาม”
แทนที่จะหงุดหงิดผิดหวัง…
ลองทำสิ่งเหล่านี้ดู เวลาที่คุณได้ยินคำว่า “มันขึ้นอยู่กับ”
ขอให้อาจารย์อธิบายเพิ่มเติม: “อาจารย์ช่วยบอกหน่อยได้ไหมครับ/คะ ว่ามันขึ้นอยู่กับปัจจัยอะไรบ้าง”
ยกตัวอย่างประกอบ: “ในกรณีนี้ คำตอบจะเป็น…”
แสดงให้เห็นกระบวนการคิดของคุณ: “ผม/ดิฉันคิดว่ามันขึ้นอยู่กับ… เพราะว่า… ผม/ดิฉันคิดถูกไหมครับ/คะ”
จำไว้ว่าครูที่ดีจะส่งเสริมสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ที่ให้ความสำคัญกับการเผชิญคำถามที่ซับซ้อนครับ
