ทบทวนตัวเองปลายปี : ก้าวสู่ปีใหม่อย่างมีสติ
การทบทวนตัวเองเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้เราเข้าใจตนเองมากขึ้น รู้ว่าเราเติบโต พัฒนา หรือเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางใดบ้าง เป็นการสะท้อนความคิด ความรู้สึก และการกระทำของเราตลอดทั้งปีที่ผ่านมา เพื่อที่เราจะได้นำสิ่งที่ได้เรียนรู้มาปรับใช้ให้ดีขึ้นในปีต่อ ๆ ไป
คำถามที่ควรถามตัวเองเมื่อทบทวนตัวเองปลายปี
1. ปีนี้เราได้สร้างคุณค่าให้ใครบ้าง
คุณค่าในที่นี้อาจเป็นได้ทั้งคุณค่าทางจิตใจ คุณค่าทางวัตถุ หรือคุณค่าทางสังคม เช่น เราได้ช่วยเหลือผู้อื่น เราได้แบ่งปันความรู้หรือประสบการณ์ เราได้สร้างสรรค์ผลงานที่มีคุณค่าต่อสังคม เป็นต้น
ตัวอย่าง เช่น
– นักเรียนคนหนึ่งได้ช่วยเพื่อนที่มีปัญหาในการเรียนรู้
– พนักงานคนหนึ่งได้เสนอไอเดียใหม่ ๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อบริษัท
– ศิลปินคนหนึ่งได้สร้างสรรค์ผลงานศิลปะที่สะท้อนปัญหาสังคม
2. ปีนี้เราได้ทำอะไรให้สังคมไปบ้าง
นอกจากการช่วยเหลือผู้อื่นแล้ว การสร้างคุณค่าให้กับสังคมสามารถทำได้ในรูปแบบอื่น ๆ อีกมากมาย
เช่น เราได้มีส่วนร่วมในการรณรงค์เพื่อสิ่งแวดล้อม เราได้บริจาคเงินหรือสิ่งของให้กับองค์กรการกุศล
เราได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมเพื่อสังคม เป็นต้น
ตัวอย่าง เช่น
– นักศึกษาคนหนึ่งได้เข้าร่วมโครงการปลูกป่า
– พนักงานคนหนึ่งได้สมัครเป็นอาสาสมัครสอนหนังสือให้กับเด็ก ๆ
– ประชาชนคนหนึ่งได้เข้าร่วมการชุมนุมเพื่อเรียกร้องสิทธิมนุษยชน
3. ปีนี้เราได้เกิดปัญญาอะไรขึ้นมาบ้าง
ปัญญาในที่นี้หมายถึงความเข้าใจ การเรียนรู้ หรือความคิดที่ลึกซึ้งขึ้น อาจเป็นได้ทั้งปัญญาทางโลก ปัญญาทางธรรม หรือปัญญาในการดำเนินชีวิต เช่น เราได้เรียนรู้บทเรียนจากประสบการณ์ที่ผ่านมา เราได้เข้าใจตัวเองมากขึ้น เราได้ค้นพบความหมายของชีวิต เป็นต้น
ตัวอย่าง เช่น
– คนที่เพิ่งสูญเสียคนที่รักไป ได้เรียนรู้ที่จะยอมรับความสูญเสียและก้าวต่อไป
– คนที่เคยเป็นคนขี้กลัว ได้เรียนรู้ที่จะกล้าเผชิญหน้ากับความท้าทาย
– คนที่เคยเป็นคนเห็นแก่ตัว ได้เรียนรู้ที่จะรู้จักแบ่งปัน
4. ปีนี้เราเผลอทำให้ใครไม่สบายใจไปบ้าง
การยอมรับความผิดพลาดของตนเองเป็นสิ่งสำคัญ การทบทวนตัวเองปลายปีจะช่วยให้เรามองเห็นสิ่งที่เราทำผิดพลาดไปโดยไม่ตั้งใจ เช่น เราอาจพูดจาไม่สุภาพ เราอาจทำบางสิ่งที่ทำให้ผู้อื่นไม่พอใจ เราอาจละเลยความรู้สึกของผู้อื่น เป็นต้น
ตัวอย่าง เช่น
– เราอาจพูดจาไม่สุภาพกับพ่อแม่หรือเพื่อนโดยไม่รู้ตัว
– เราอาจเผลอทำผิดกฎระเบียบในที่ทำงาน
– เราอาจละเลยความรู้สึกของคู่รัก
5. ปีหน้าเราจะทำอะไรดีๆที่เราเคยทำต่อไปบ้าง
การจดจำสิ่งที่เราทำดี ๆ จะช่วยให้เรารักษาสิ่งดี ๆ เหล่านั้นไว้ต่อไป เช่น เราอาจตั้งใจช่วยเหลือผู้อื่นมากขึ้น เราอาจตั้งใจเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ เราอาจตั้งใจทำประโยชน์ให้กับสังคม เป็นต้น
ตัวอย่าง เช่น
– เราอาจตั้งใจช่วยเหลือเพื่อนที่มีปัญหาในการเรียนรู้ต่อไป
– เราอาจตั้งใจพัฒนาทักษะการทำงานให้ดีขึ้น
– เราอาจตั้งใจมีส่วนร่วมในกิจกรรมเพื่อสังคมมากขึ้น
6. ปีหน้าเราจะระมัดระวังไม่ควรทำอะไรพลาดบ้าง
การจดจำสิ่งที่เราทำผิดพลาดไปจะช่วยให้เราระมัดระวังไม่ให้ทำผิดพลาดซ้ำอีก เช่น เราอาจระวังคำพูดและการกระทำให้มากขึ้น เราอาจวางแผนการทำงานให้รอบคอบมากขึ้น เราอาจใส่ใจความรู้สึกของผู้อื่นมากขึ้น เป็นต้น
ตัวอย่าง เช่น
– เราอาจระวังไม่ให้พูดจาไม่สุภาพกับผู้อื่น
– เราอาจระวังไม่ให้ทำผิดกฎระเบียบในที่ทำงาน
– เราอาจระวังไม่ให้ละเลยความรู้สึกของคู่รัก
7. ปีหน้าเราจะทำโลกนี้ให้ดีขึ้นกว่าเดิมได้อย่างไรอีก
การคิดถึงสิ่งที่เราสามารถทำได้เพื่อทำให้โลกนี้น่าอยู่ขึ้นจะช่วยให้เราใช้ชีวิตอย่างมีความหมายมากขึ้น เช่น เราอาจลดการใช้พลาสติก เราอาจประหยัดพลังงาน เราอาจช่วยเหลือผู้ด้อยโอกาส เป็นต้น
ตัวอย่าง เช่น
– เราอาจพกถุงผ้าไปซื้อของแทนการใช้ถุงพลาสติก
– เราอาจปิดไฟและปิดเครื่องใช้ไฟฟ้าเมื่อไม่ใช้งาน
– เราอาจบริจาคเงินหรือสิ่งของให้กับองค์กรการกุศล
การทบทวนตัวเองปลายปีเป็นกิจกรรมที่ใช้เวลาไม่นาน แต่มีประโยชน์มหาศาล จะช่วยให้เราเข้าใจตนเองมากขึ้น เติบโตและพัฒนาตนเองไปในทิศทางที่ดีขึ้น และทำให้โลกนี้น่าอยู่ขึ้นกว่าเดิม