บทความโดย: โค้ชเกรียงศักดิ์ นิรัติพัฒนะศัย
ภาพ: cottonbro studio
“วิล สมิธ” เดือด ตบหน้า “คริส ร็อค” กลางงาน ออสการ์ ปมบูลลี่ศีรษะภรรยา เมื่อ 28 มีนาคม 2565 เป็นกระแสที่ร้อนแรงในสังคมออนไลน์
ผมขอเสนอ อีกมุมหนึ่งที่น่าจะเป็นบทเรียนสำหรับคนทำงาน
ปรากฎการณ์นี้ อธิบายได้ด้วยคำพูดของ ซิกมันด์ ฟรอยด์ นักจิตวิทยาผู้เรืองนาม เขาเคยพูดไว้ว่า “มนุษย์คนแรกที่ใช้ภาษาทำร้ายคนอื่นแทนที่จะใช้กำลัง คือคนที่ก่อกำเนิดอารยธรรม”
(The first man to use abusive language instead of his fists was the founder of civilization. – Sigmund Freud)
ผมมาแปลใหม่ให้ได้สีสันว่า
“มนุษย์คนแรกที่ใช้คำพูดทำร้ายคนอื่น คือคนที่พามนุษยชาติออกจากถ้ำ”
นัยก็คือ คำพูดที่เราใช้ในการพูดด่าทอคนอื่น มันเทียบเท่ากับการชกต่อยคนอื่น สมัยนี้ ในที่ทำงาน เราอาจพูดเชิงลบ ซึ่งคนฟังอาจคิดว่า เรากำลัง “แอบด่า” เขาก็ได้
เราอาจจะเคยเห็น หัวหน้าบางคนใช้คำพูดเชิงลบ… ตำหนิเรื่องงาน หรือ เสียดสีผลงาน แม้จะพูดด้วยคำพูดที่สุภาพก็ตาม
ผลที่คนได้รับ ก็เสมือนถูกต่อยเช่นกัน แต่มันเจ็บกว่า
เพราะว่าเขาถูกต่อยที่ “อัตตา” ซึ่งมันเจ็บภายใน จิตใจ/ความคิด
แถมยังทิ้งร่องรอย “แผลเป็น” ภายในใจ หลอกหลอนคนไปนานกว่าการถูกต่อยตีเสียอีก
ตัวอย่างคำพูดที่เสมือนการถูกชกต่อย
1. คุณทำได้แค่นี้เองหรือ / คิดได้แค่นี้เองหรือ
2. เรียนมาก็สูงแค่นี้ไม่น่าผิด
3. ใช้เวลาตั้งเยอะยังไม่เรียบร้อย
4. สมัยผมไม่เคยมีใครมาสอน
5. พอเถอะเวลามีน้อย
6. Common Sense น่าจะคิดออกได้เอง
1. คำพูด “คุณทำได้แค่นี้เองหรือ” / “คิดได้แค่นี้เองหรือ” นัยของผู้ฟัง “คุณมันโง่ ดูท่าทางฉลาด ที่จริงแล้วไม่ฉลาดอย่างที่คิด”
2. คำพูด “เรียนมาก็สูงแค่นี้ไม่น่าผิด”
นัยของผู้ฟัง “วุฒิบัตรที่คุณได้มันไร้ค่า ตัวคุณก็ด้อยค่า”
3. คำพูด “ใช้เวลาตั้งเยอะยังไม่เรียบร้อย”
นัยของผู้ฟัง “คุณทำงานช้ากว่าปกติ ไม่เก่ง/ไม่ฉลาดเมื่อเทียบกับคนทั่วไป งานถึงได้ออกมาช้า”
4. คำพูด “สมัยผมไม่เคยมีใครมาสอน”
นัยของผู้ฟัง “เทียบกันแล้ว คุณมันฉลาดน้อยกว่าผม/เก่งน้อยกว่าผม ในอดีต” 5. คำพูด “พอเถอะเวลามีน้อย”
นัยของผู้ฟัง “เวลาผมมีค่ามากกว่า การมานั่งฟังเรื่องที่ด้อยคุณค่าของคุณ หัดคิดเองให้เป็นเสียบ้าง” 6. คำพูด “Common Sense น่าจะคิดออกได้เอง”
นัยของผู้ฟัง “เรื่องง่าย ๆ ที่คนอื่นคิดได้ คุณคิดไม่ได้ คิดไม่เป็น น่าจะคิดได้ต่ำกว่าคนทั่วไป” ก่อนที่เราจะพูดอะไรออกไป ถามตัวเองว่า “เราอาจจะกำลังชกต่อยอัตตาของใครหรือไม่” เพราะ เราไม่รู้ว่า คนที่ได้ยินนั้น อาจจะเป็น คริส ร๊อค คนต่อไป ก็ได้
