ผมแวะไปเยี่ยมน้องสาวช่วงวันหยุด เธอมีลูกน่ารัก 2 คน คนเล็กเป็นเด็กหญิงอายุ 10 ขวบ ชื่อมุก
ผมถาม “การเรียนเป็นไงบ้างมุก”
“ลุงคะหนูไม่ชอบไปโรงเรียนเลย มันน่าเบื่อค่ะ หนูหลับเกือบทุกชั้นเลยค่ะ”
“ชอบวิชาไหนเป็นพิเศษล่ะ”
“นึกไม่ออกค่ะ แต่ไม่ชอบคณิตศาสตร์”
“ไม่เป็นไร แล้วเราชอบทำอะไรล่ะ”
“หนูชอบเลี้ยงหนูแฮมสเตอร์กับกินไอศกรีม หนูอยากลาออกมาเลี้ยงหนูขาย”
“ทำไมล่ะ”
“หนูเลี้ยงมาปีหนึ่งแล้ว พอออกลูกมาหนูก็เอาไปอวด แล้วก็มีคนขอซื้อ หนูขายไปเยอะแล้วค่ะ ตัวละ 50 บาท”
“ที่จตุจักรขายตัวละเท่าไหร่ล่ะ”
“150-200 บาทค่ะ”
ผมดีใจที่มุกฉลาดและมีหัวการค้าตั้งแต่เด็ก แต่เธอต้องเพิ่มเรื่องกำไร
“ลุงจะทายคำถาม 5 ข้อ ถ้าหนูตอบถูก 4 ข้อ ลุงจะพาไปเลี้ยงไอศกรีมร้านโปรดของหนู”
“ดีจังค่ะ”
“ข้อแรก หนูขาย 50 กับร้านที่จตุจักร 150-200 ใครมีเงินกินไอศกรีมมากกว่ากัน”
“ร้านจตุจักรค่ะ”
“ดีมาก ถูกต้อง ข้อสอง ประโยชน์ของการเรียนคณิตศาสตร์คืออะไร”
“เพื่อให้สอบผ่านค่ะ”
“ดีมาก ถูกต้อง ข้อสาม นอกจากสอบผ่านแล้วอะไรคือประโยชน์ของเลข ลุงใบ้ให้ว่าเกี่ยวกับร้านจตุจักรขายหนูได้ตัวละ 150-200 บาท”
“เลขทำให้คนขายที่จตุจักรมีเงินกินไอศกรีมมากกว่าหนู”
“ถูกต้องสามข้อแล้ว ข้อต่อไปยิ่งง่ายใหญ่ เพราะตอบอะไรก็ถูก แม้ว่าจะตอบไม่รู้ หนูรู้ไหมว่าราคา 50 บาทของหนูกำไรเท่าไหร่” ผมอธิบายแนวคิดเรื่องกำไรอย่างง่าย ๆ ให้มุกฟัง
“ไม่รู้ค่ะ”
“ถูกต้อง คำถามข้อสุดท้าย หนูอยากรู้ไหมว่ากำไรเท่าไหร่”
“อยากรู้ค่ะ”
“เก่งมากตอบได้ครบ 5 ข้อเลย” เดี๋ยวเย็นนี้ไปกินไอศกรีมกัน แต่ลุงอยากสอนเรื่องวิธีคิดกำไรหน่อย”
“ได้ค่ะ แต่หนูขอไปกินบะหมี่สำเร็จรูปหน่อยค่ะ”
“หิวแล้วหรือ”
“ไม่หรอกค่ะ แต่อยากกิน” มุกชี้ให้ดูโฆษณาทีวีบะหมี่ยี่ห้อหนึ่ง
“ตามใจ”
หลังจากเธอกินบะหมี่เสร็จ ผมถามเธอเกี่ยวกับค่าใช้จ่ายโดยเฉลี่ยที่เธอต้องใช้ในการเลี้ยงหนู 1 ตัว แล้วก็สอนให้เธอคิดเลขบวก ลบ คูณ หาร แบบง่ายๆ
ปรากฏว่าหนูตัวหนึ่งเธอต้องใช้ค่าใช้จ่าย 80 บาท แต่ขายไปเพียงตัวละ 50 บาท
“หนูได้เรียนรู้อะไรบ้าง” ผมถามเธอหลังจากสอนเลขจบ
“เลขช่วยหนูให้มีกำไรได้”
“คราวหน้าเวลาหนูไปเรียนเลขจะทำอย่างไร”
“หนูจะเอาตัวอย่างนี้ถามครูค่ะ หนูอยากรู้วิธีคิดแบบที่จะทำกำไรได้ค่ะ”
“ดีมาก ไปกินไอศกรีมกัน”
เมื่อไปถึงร้านเราก็สั่งไอศกรีมกัน ผมเห็นเธอสั่งเพียงสกู๊ปเดียว
“ธรรมดาหนูกินกี่ก้อนล่ะ”
“2 ค่ะ แต่วันนี้หนูอิ่มบะหมี่ กินไม่ลง”
“หนูได้บทเรียนอะไรล่ะ”
“ไม่รู้ค่ะ ลุงถามมากจังเลย” เธอตัดพ้อ
“ขอโทษมุก วันนี้ไม่ถามแล้ว”
เธอยิ้ม พยักหน้า แก้มตุ่ยด้วยไอศกรีม
“ลุงอยากจะสอนว่า แง่คิดคือบะหมี่ ไอศกรีม และวินัย มันเกี่ยวข้องกัน ในชีวิตคนส่วนใหญ่ไม่ค่อยชอบวินัยตัวเอง ยิ่งไม่ต้องพูดถึงหากต้องให้คนอื่นมาคอยสอดส่องวินัยให้พวกเขา พาลจะอึดอัดด้วยซ้ำไป
แต่ว่าถ้าหนูมีวินัยกับตัวเอง โดยอดทนหักห้ามใจไม่กินบะหมี่ตอนก่อนมา หนูก็จะได้กินไอศกรีมที่อร่อยของหนูได้ 2 ก้อนเลย
วินัยคือการที่เรารู้จักควบคุมตัวเอง ในชีวิตจริงมุกอาจจะอยากได้อะไรเยอะแยะเลย แต่ก็ยังไม่สามารถได้สิ่งเหล่านั้นมาในตอนนี้ ในกรณีนี้พ่อแม่ ครู ซึ่งรู้มากกว่าเรา เขาก็จะช่วยเราด้วยการพยายามสั่งสอนเราให้มีวินัย หรือบางครั้งเขาก็ต้องควบคุมให้เรา เพราะเราอาจจะยังเด็กยังควบคุมตัวเองได้ไม่มาก
ขอให้มีความรู้สึกที่ดี เวลามีคนมาช่วยควบคุมเราเรื่องวินัย”
“เข้าใจค่ะ”
ระหว่างทางกลับบ้าน มุกถามว่า
“ทำไมลุงมีหนังสือติดตัวตลอดเวลาเลยคะ”
“ลุงเอาไว้อ่านเวลาว่างน่ะ บางทีต้องไปเข้าคิวในธนาคาร ในซูเปอร์มาร์เก็ต หรือไปร้านกาแฟ เราจะได้ใช้เวลาว่างเหล่านั้นให้เกิดประโยชน์ขึ้นมา
เราสามารถเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ มากมายจากการอ่าน
มีบทเรียนหนึ่งที่ลุงอยากบอกจากหนังสือ Peak Learning โดย Ronald Gross เขาบอกว่า ยิ่งมีรายได้มากยิ่งต้องเรียนมาก ยิ่งเรียนมากยิ่งมีโอกาสมีรายได้มาก”
